دسته:آموزش قرآن

آموزش قرآن| آموزش حفظ قرآن|آموزش روخوانی و روانخوانی و تندخوانی قرآن|آموزش آسان قرآن|بهترین استاد قرآن|آموزش آنلاین و مجازی و غیر حضوری قرآن|آموزش تجوید

بهترین استاد قرآن ،
بهترین کلاس قرآن آنلاین ، آموزش قرآن ، آموزش حفظ و تجوید و روخوانی و روانخوانی و تندخوانی قرآن با روشهای تکنیکی و راحت و آسان

توسط استاد مجرب با سابقه تدریس

تلفن یا شماره تماس آموزش روخوانی و حفظ قرآن بصورت آنلاین

آموزش گام به گام قرآن کریم

روانخوانی قرآن

تندخوانی قرآن

آموزش تجوید قرآن

آموزش حفظ قرآن

مختص سنین بالای ۹ سال

مختص بانوان و کودکان

توسط مجربترین مربی قرآنی

با ۱۸ سال سابقه تدریس

از مهم ترین اقدامات پیامبر (ص) در زمینه گسترش معارف قرآن

آموزش قرآن | رواج روش‌ها و شیوه‌ های مطلوب قرائت قرآن است،که در همهٔ زاویه های خود ، بصورت کاملاً عمومی و فراگیر است.

به طوری که در همهٔ زمان‌ها و مکان‌ها و برای همهٔ انسان‌ها با هر نژاد ، زبان و برای گروه‌های سنّی مختلف و برای بی‌سواد و باسواد یکسان بوده و به کتاب درسی و جزوه آموزشی بیرون از قرآن مشروط نیست و دارای مقبولیت علمی، و مرحله بندی و مقاطع مشخص آموزشی با ره آوردهای تعریف شده می‌باشد.۱

شیوه‌های ترویج قرائت قرآن و فراگیری آموزش قرآن

الف ـ ترغیب به قرآن به جای تحمیل آن

سیرهٔ پیامبر(ص) :

ایشان هرگز قرآن را بر کسی تحمیل و اجبار نمی‌کرد

تو بر آنان تسلطی نداری.

تو به زور وا دارندهٔ آنان نیستی،

و من از رنج دهندگان نیستم.

آن حضرت زمینهٔ آشنایی مردم را با آن فراهم می آورد،تا کسانی که خواهان یادگیری قرآن هستند،بتوانند آن را فرا بگیرند؛چرا که اصولاً هر نظام آموزشی ـ تربیتی که شالوده‌اش بر اجبار و تحمیل بنا شده باشد،با شکست مواجه خواهد شد.

بر همین اساس است که منطقاً در نظام آموزشی قرآن توسط پیامبر(ص) پایهٔ «اقراء» مبدأ یادگیری قرآن می‌باشد.

برای یادگیری قرآن

ب ـ بهره‌گیری از روش شنیداری ـ گفتاری (اقراء)

پیامبر(ص)در جهت آموزش و ترویج قرآن

،آیات نازل شده را اقراء می‌فرمود.اقراء آیات توسط ایشان،سه مرحلهٔ اساسی اسماع،استماع و اتّباع را شامل می‌شد؛

چنان که خداوند روش آموزش قرآن به آن حضرت را نیز بر همین اساس بیان فرموده است.۳
معلّم،آیات را بر متعلّم، با تأنّی و کلمه به کلمه به صورتی روشن و با صدایی گویا و رسا قرائت می‌کند(اسماع)؛و متعلّم پس از انصات۴ همراه با توجه و گوش فرار دادن(استماع) به هر فراز قرآنی، آن را تکرار می‌کند(اتّباع)؛

و این جریان آیات از زبان معلم به سوی گوش متعلّم و جریان دوباره همان آیات بر زبان متعلّم و بازگشت آنها به سوی گوش معلّم تا آن جا ادامه می‌یابد که آیات مورد نظر از قلب و زبان معلّم به قلب و زبان متعلّم منتقل می‌شوند؛و متعلّم نیز عیناً مانند معلّم،حامل و معلّم همان آیات کریمه می‌شود.۵

با توجه به نکات ذیل در مورد کارایی قوّهٔ سامعه، می‌توان اهمیت روش شنیداری ـ گفتاری را بیشتر نمایان ساخت:

اهمیت روش شنیداری – گفتاری برای آموزش قرآن

۱٫ حس شنوایی به طور مستقیم و بدون هیچ فاصله‌ای پس از تولد به کار می‌افتد؛زیرا نوزاد به محض تولد و حتی قبل از آن در دوران جنینی می‌تواند صداها را بشنود.
۲٫ حس شنوایی(گوش) همیشه و همه جا، چه در روشنایی و چه در تاریکی وظیفهٔ خود را بدون وقفه انجام می‌دهد.
۳٫ اگر شنوایی از دست برود،فراگیری زبان امری دشوار و تقریباً ناممکن خواهد بود؛اما در صورت از دست دادن قوهٔ بینایی،فراگیری زبان و تحصیل علوم،امکان پذیر است۶؛چنان که در میان صحابه،افراد نابینایی بودند که به برکت اجرای این روش،موفق به فراگرفتن قرآن شدند و حتی در زمرهٔ معلمان و مقریان بزرگ قرآن در آمدند.عبدالله بن امّ مکتوم یکی از آن افرادبود که همراه مصعب بن عمیر،نقش بزرگی در آموزش و ترویج قرائت قرآن در یثرب،قبل از ورود پیامبر بر آن شهر داشت. ۷
مطابق‌بیان ‌آیات و‌ روایات،جایگاه ‌شایسته‌ و ‌بایستهٔ قرآن،«قلب» انسان است:و‌ انّه لتنزیل رب العالمین.نزل به الرّوح الامین.علی قلبک لتکون من المنذرین. (شعراء،۲۶/۱۹۲ـ ۱۹۴) ۸

حضرت علی بن موسی الرضا(ع) قلب را مالک و فرمانده بدن و گوش را دروازه قلب و حافظ و نگهبان آن می‌خواند.۹

پیامبر(ص) نیز می‌فرماید:
«اقرؤوا القرآن و استظهروه،فانّ الله تعالی لما یعذّب قلباً وعی القرآن»۱۰؛بر اقراء و قرائت قرآن مداومت داشته باشید و آن را استظهار کنید(از روی قلب خویش بخوانید)؛زیرا خداوند قلبی که قرآن را با آگاهی به درون خود راه داده و آن را حفظ و فهم کرده و به آن عنایت داشته باشد، عذاب نمی کند.

در حدیث دیگری از آن حضرت وارده شده که فرمودند:
«انّ الذی لیس فی جوفه شیء من القرآن کالبیت الخرب»۱۱:فردی که همهٔ شرایط آشنایی و فراگیری درست آیاتی از قرآن برای او فراهم بوده،ولی چیزی از آن را فرا نگرفته و آن را دردرون (قلب) خود جای نداده باشد، ارزش او همانند ارزش خانه‌ای است که ویران یا غارت شده است.

همهٔ روایات یادشده حاکی از این نکته مهم است که قرآن کریم از جایگاه والایی در قلب برخوردار است و به قرائت مداوم آن باید توجه ویژه شود.از سوی دیگر،قرآن پدیده‌ای از سنخ کلام و زبان است که خود را نازل شده به لسان عربی مبین معرفی می‌کند.۱۲

بنابراین، بر پایه تعالیم پیامبر(ص)،قرآن شناسی و روش آموزش آن،هدف از آموزش قرآن،در حقیقت آموزش یک زبان است که با توجه به این که زبان،اولاً و اصالتاً دارای ماهیتی شفاهی است،۱۳ ثانیاً روش‌ها و شیوه‌های آموزش آن باید به گونه ای طرّاحی شوند که با شفاهی بودن این پدیده تناسب داشته باشند.اگر هدف از آموزش،تسلط بر زبان باشد به گونه‌ای که دیگر آن زبان،زبان بیگانه محسوب نشود،روش مطلوب فراگیری،روش سمعی می‌باشد.از اصول مهم این روش،مقدم بودن تدریس صورت شفاهی زبان قبل از صورت نوشتاری(روخوانی) است۱۴ یعنی نوشتن و روخوانی را باید آن قدر به تأخیر انداخت که زبان آموز در زبان گفتاری تبحّر قابل ملاحظه‌ای کسب کرده باشد.آن گاه تصویر نوشتاری و قابل رؤیت از زبان گفتاری را به زبان آموز عرضه کرد،تا بدین ترتیب مسیر زبان آموزی او تسهیل گردد.۱۵

در تعالیم معصومین(ع) نیز فضیلت قرائت قرآن از روی مصحف،بعد از توانایی قرآن آموز بر قرائت قرآن از روی قلب مطرح می‌شود نه قبل از آن:
فضل قراءه القرآن نظراً علی من یقرأ ظاهراً کفضل الفریضه علی النّافله.۱۶

امام صادق(ع) نیز در جواب کسی که می‌گوید می‌توانم از بر قرآن بخوانم، آیا از مصحف استفاده کنم یا خیر؟می‌فرماید:
قرآن را بخوان و به مصحف هم نگاه کن،آیا نمی دانی نگاه به مصحف و از روی آن خواندن،عبادت است.۱۷

ج : آسان سازی آموزش قرائت قرآن

در سیره پیامبر(ص) این جنبه به روش‌های ذیل ترویج می‌شد:

۱٫قرائت ساده و آسان آموزش قرآن :

پیامبر اکرم(ص) و معلّمان قرآن، آیات را به گونه‌ای آسان، روان و بی پیرایه، اقراء و قرائت می‌کردند که قرآن آموزان در می‌یافتند همان گونه که به راحتی می‌توانند به زبان مادری خویش حرف بزنند، می‌توانند قرآن را به آسانی استماع و تکرار کنند.

ساده و آسان خوانی قرآن،تیسیری بود که رسول خدا(ص) جهت گشوده شدن راه ترویج قرائت قرآن و آموزش آن بر روی همگان انجام داد و مانع از آن شد که قرائت قرآن در مسیر و فضایی معرفی و آموزش داده شود که به عنوان فن و هنری خاص تلقّی شود که فقط عده‌ای خاص از انسان‌ها با خصائص ویژه‌ای که از لحاظ حنجره، صدا، لهجه و زبان دارند قادر بر آن باشند و صنفی خاص به وجود آید به نام قاریان و دیگران از قرائت قرآن محروم باشند.

پیامبر(ص) به گونه‌ای عمل کرد که آموختن و قرائت قرآن،هویت هر فرد مسلمان را تعریف می‌کرد.بر همین اساس، بر ساده و آسان خوانی و در عین حال،روان و واضح خواندن قرآن در مقام آموزش آن و مواضعی که قرائت قرآن حالت ابلاغ و ترویج همگانی داشت؛مانند نماز جماعت تأکید می فرمود تا همگان به آسانی بتوانند فرا گرفته‌های خویش را تثبیت کنند.۱۸

ذکر این سخن لازم است که قرائت شخصی به صورت ترجیع و روش‌هایی مانند آن، بدان شرط که تالی فاسد نداشته باشد،اشکال و محذوری از دیدگاه پیامبر(ص) بر آن مترتّب نیست؛اما در مواردی چون قرائت اذان که حالت اعلان،ابلاغ،آموزش و ترویج همگانی داشت،از قرائتش به صورت تطریب و ترجیع و مانند آن نهی می‌فرمود:
عن ابن عباس، قال:کان لرسول الله (ص) مؤذن یطرب،فقال رسول الله(ص):إنّ الأذان سهل سمح.فاذا کان أذانک سمحاً سهلاً [فأذن] و إلا فلا تؤذّن.۱۹
همچنین سعید بن مسیب شنید که عمر بن عبدالعزیز در نماز جماعت،قرآن را با ترجیع و تطریب می‌خواند،به وی پیغام داد:«خدا تو را به راه صلاح و درست در آورد،ائمه جماعات [به پیروی از سنّت پیامبر اکرم(ص)] این گونه قرآن نمی‌خوانده و نمی خوانند».۲۰

۲٫ تحسین هر گونه آموزش قرائت قرآن:

پیامبر(ص) با شناخت جامع و کاملی که از ماهیت و اهداف نزول قرآن و گوناگونی مخاطبان آن از دو جنبهٔ زبان و روان داشت،در هنگام تعلیم قرآن، هر طور که آیات قرآن بر زبان افراد جاری می‌شد،آن را تحسین و تجویزمی فرمود؛و اشتباهات قرآن آموزان را به صورت مستقیم و رو در رو،به ویژه در حضور دیگران، تصحیح نمی‌کرد.

تا هیچ قرآن آموزی احساس نکند که نسبت به میزان توانایی و مشکلاتش در روند یادگیری، بی‌توجهی می‌شود و در نهایت نتیجه بگیرد که بهتر است قرآن نخواند و آن را رها کند؛چنان که وقتی بلال حبشی به علت عدم توانایی بر تلفظ حرف «شین» مورد انتقاد برخی از ظاهر گرایان قرار گرفته بود،رسول خدا(ص) فرمود:
«انّ سین بلال عندالله الشین»۲۱؛نزد خداوند، سین بلال همان شین است و هیچ فرقی نمی‌کند.

از این‌رو،به‌معلّمان(مقریان)قرآن نیز همواره توصیه می‌نمود‌که‌در‌آموزش‌قرآن‌به مسأله مهم آسان سازی و آسان گیری توجّهی جدّی داشته باشند و بر مبنای آن عمل نمایند:
علّموا و یسرّوا و لاتعسّروا و بشّروا و لاتنفرّوا ۲۲

آسان گیری سبب می‌شود که مردم،قرآن را به مثابهٔ پیامی فرخنده و خجسته دریافت کنند و همین بشارت، آنان را به سمت فراگیری بیشتر قرآن و قرائت آن تشویق می‌کند،در حالی که سختگیری و ایجاد دشواری،موجب نفرت و دوری مردم از عرصهٔ آموزش و ترویج قرآن و قرائت آن می گردد.

تحسین هر گونه قرائت را می توان از جمله عناصر کلیدی و از مهم‌ترین ابزاری دانست که در کنار اسوه بودن قرائت پیامبر اکرم(ص) و اقراء و قرائت پیوسته ایشان در منظر صحابه (قرآن آموزان)،به صورت جدّی و مؤثّر مسأله تصحیح را در امر قرائت قرآن راهبری می‌کرد؛

یعنی اگر قرآن آموزی،آیات قرآن را کامل فرا نگرفته بود و یا آن را اشتباه قرائت می‌کرد،هنگامی که اقراء و قرائت پیامبر(ص) و سایر قرآن آموزان را که همواره در حال افزایش بودند،در دیگر صحنه‌ها مانند نماز،عرضهٔ قرائت و مانند آن می‌دید و می‌شنید، به اشتباه خود پی می‌برد و خودش آن را اصلاح می کرد.

با ادامهٔ نزول و افزایش تعداد آیات و سوره‌ها و وجود شرایطی آسان،طبیعی و آرام برای یادگیری، قرائت قرآن هر چه بیشتر گسترش و عمومیت می‌یافت.در این میان،برخی از قرآن آموزان،ناخودآگاه، قرآن را به وجوه و ترتیب‌های مختلف می‌خواندند که با اعتراض و ممانعت برخی دیگر رو به رو می‌شدند؛و آن گاه که بازخواست می‌شدند که چه کسی این قرائت را به شما آموخته است،بی‌درنگ،هر یک،قرائت خود را به پیامبر خدا منسوب می‌کرد؛

یعنی این که من در حضور پیامبر قرآن را این گونه خواندم و فرا گرفتم،و ایشان هیچ اشکال و ایرادی نگرفت، در حالی که آن معلّم و مقری قرآن و دیگر مسلمانان به خوبی می‌دانستند که حضرت محمد(ص) قرآن را آن گونه که او می‌خواند، به وی آموزش نداده است؛

در نتیجه، به سبب اهتمامی که در حفظ و صیانت کلام الله از هر گونه خطر تحریف و تغییری که داشتند بر سر قرائت درست آیات و ترتیب آنها،با یکدیگر مشاجره می‌کردند و آن گاه که حکمیت نزد پیامبر(ص) می بردند،آن حضرت از آنان می‌خواست که دوباره آن قسمت از آیات را که در نحوهٔ قرائت آن با یکدیگر اختلاف دارند،قرائت کنند.با پایان قرائت هر یک از طرفین، آن حضرت قرائت همهٔ آنان را بر پایهٔ اصل «نزل القرآن علی سبعه أحرف»۲۳

جایز و روا و در راستای تحقّق اهداف نزول قرآن می‌دانست و آنها را تحسین و تأیید می‌نمود و از همه می خواست که از هر گونه جدال و کشمکش بر سر قرائت قرآن بپرهیزند،و قرائت یکدیگر را تخطئه نکنند و آن را نادرست نشمرند؛۲۴زیرا :
«انّ ملکاً موکّل بالقرآن، فمن قرأه من أعجمی او عربی فلم یقوّمه قوّمه الملک ثم رفعه قواما۲۵»؛همانا ملکی بر قرآن موکّل است،که اگر هر کسی از عرب یا غیر عرب آن را [به هر دلیلی] درست و مرتّب آنچنان که هست،نخواند، آن ملک قرائت آن شخص را تصحیح و مرتّب کرده، سپس نزد خداوند بالا می‌برد.

نقل است که همچنین آن ملک موکّل تأکید می‌کند که «اگر قاری در هنگام قرائت قرآن دچار خطا و اشتباه شد، یا قاری فرد أعجمی باشد [و به خاطر اختلاف لهجه و زبان نتواند اجزای کلام را درست ادا کند] فرشتهٔ الهی آن را همان طور که از جانب خداوند نازل شده است [تصحیح کرده و] می‌نویسد».۲۶
بنابر روایات و توضیحات یادشده،تصحیح قرائت قرآن به عهدهٔ خداوند است و مأموران آن هم ملائکه‌اند نه غیر ایشان.

پس،معلمان و قرآن آموزان به جای اشکال گیری از قرائت یکدیگر و تصحیح آن، توان خود را در راه استمرار و تداوم قرائت به هر گونه‌ای که برای آنان میسّر است به کار گیرند.
ابی بن کعب می‌گوید:
رسول خدا(ص) سوره‌ای را بر من اقرأ فرمود:سپس هنگامی که در مسجد نشسته بودم،شنیدم فردی همان سوره را به نحوی قرائت می‌کند که با قرائت من اختلاف دارد!به او گفتم:چه کسی این سوره را به تو تعلیم داده است؟گفت:رسول خدا(ص).گفتم:نمی گذارم از من جدا شوی تا رسول خدا(ص) وارد شود.او را نزد آن حضرت آوردم.گفتم:ای رسول خدا(ص) این فرد، همان سوره‌ای را که پیش از این به من تعلیم فرمودید، طوری قرائت می‌کند که با نحوهٔ خواندن من از همان سوره تفاوت دارد.رسول خدا(ص) فرمود:ابی بخوان،من سوره را خواندم.رسول خدا(ص) فرمود:احسنت!سپس به فرد دیگر گفت:حال،شما بخوان.او سوره را به همان گونه که مخالف قرائت من [ابی] بود، خواند.رسول خدا(ص)به او نیز فرمود:احسنت!سپس فرمود:ابی! همانا خداوند قرآن را بر اساس هفت حرف نازل کرده است[پس قرآن هر طور که خوانده شود،] شفا بخش و پسندیده است.۲۷

از این رو،پیامبر(ص) هر گاه مشاهده می‌نمود و یا خبری می‌رسید که هنوز برخی از افراد، به این تعالیم و اصول توجّهی نمی‌کنند و بر سر قرائت درست قرآن به مجادله و اختلاف دامن می‌زنند و با سختگیری، مانع قرائت دیگران می‌شوند، ناراحت و نگران می‌شد و ناخرسندی خود را ابراز داشته،آن را موجب عدم ترویج قرآن می‌دانست.
بدین ترتیب، این تدبیر حکیمانهٔ پیامبر (ص)سبب شد که قرآن، نه تنها هیچ گاه در قید و بند لهجه‌ها و زبان‌ها و اختلاف فرهنگ‌ها و نژادها،سلیقه‌ها و ذوق‌ها و حتی اجتهادهای شخصی نماند، بلکه هر یک از این عارضه‌ها به خوبی درک و فهم شد و مورد احترام قرار گرفت و از آنها به بهترین وجهی برای ترویج قرائت قرآن میان آحاد مردم در کم‌ترین مدت و در دورترین و بیشترین نقاط استفاده شد.همچنین تأیید و تحسین پیامبر(ص) نسبت به قرائت‌های مختلف، یکسان و به اندازهٔ مساوی و در سطح عالی بود،به طوری که از به وجود آمدن زمینه های تبعیض، تحقیر، تفاخر،انحصار و درجه بندی میان مسلمانان پیشگیری کرد و هر کس،هر گونه که قرآن را می‌خواند و هر لهجه و زبانی که داشت،قرائت و همسنگ و هم ارزش با سایر قرائت‌ها بود و هیچ قرائتی بر قرائت دیگری برتری داده نمی‌شد و همهٔ قرائت‌ها، برترین و بهترین قرائت محسوب می‌شد.یکی دیگر از مهم‌ترین برکات این تدبیر حکیمانه پیامبر اعظم(ص) را در جهت
ترویج قرائت قرآن می‌توان چنین تبیین نمود:هنگامی که انسان‌ها میدان و حوزهٔ قرائت قرآن را بر روی خود وسیع دیدند،به طوری که بدون هیچ نگرانی و دغدغه، هر گونه که می‌خواستند قرآن را قرائت می‌کردند،علاوه بر احترام به قرآن و قرائت پیامبر(ص) بیش از پیش، یقین پیدا می‌کردند که این قرآن نمی تواند ساخته و پرداخته ذهن بشریت باشد و حقیقتاً کلام الله است.لذا به بهترین،زیباترین و منسجم‌ترین و محکم‌ترین شکل و ساختار ممکن بر کوشش خویش در کاربرد، حفظ و گسترش و ترویج قرآن و قرائت آن هر روز می‌افزودند و عملاً به این دعوت و اعلان صریح و عمومی خداوند سبحان (جل و علا) که فرمود:قل لئن اجتمعت الإنس و الجنّ علی ان یأتوا بمثل هذا القرآن لایأتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیرا (اسراء،۱۷/۸۸) پاسخ مثبت می‌دادند.۲۸
اقراء و قرائت پیوسته آیات
همگام با ابلاغ و نزول تدریجی قرآن، پیامبر اعظم(ص) از هر فرصتی برای اقراء و قرائت آیات نازل شده در جهت ابلاغ (اسماع)،آموزش،ترویج و تثبیت آنها استفاده می کرد.در اصل، نبوت و رسالت آن حضرت اولاً مشروط به استمرار و مداومت بر قرائت قرآن توسط شخص خودشان بوده است؛به طوری که حتی ایشان نیز با همهٔ آگاهی و اشراف کاملی که بر جمیع ما انزل الله داشت، بی‌نیاز از قرائت قرآن و اسماع آن به خودشان نبوده است:یا ایها المزمّل.قم اللیل الا قلیلا.نصفه اوانقص منه قلیلا.او زد علیه و رتل القرآن ترتیلا.(مزمّل،۷۳/۱ ـ ۴)؛انّما امرت ان اعبد رب هذه البلده الذی حرّمها و له کل شی و امرت ان اکون من المسلمین.و أن أتلوا القرآن.(نمل،۲۷/۹۱ ـ ۹۲)
گزارش‌های سیره و روایات به خوبی نشان می‌دهند که آن حضرت در همه صحنه‌ها و لحظات زندگی،در شب و روز، در سفر و حضر، سواره یا پیاده، در میدان جنگ و صحنهٔ دفاع و به طور کلی در هر حال،از قرائت قرآن غافل نبود.۲۹ همچنین قرائت پیوستهٔ آیات قرآن توسط آن حضرت سبب می‌شود که بسیاری از افراد در همان لحظات خود به خود به انصات و استماع آیات قرآن بپردازند و آنها را فرا گیرند،یا همراه آن حضرت تکرار کنند؛چنان که ابن مسعود می‌گوید:
هنگامی که با پیامبر اکرم(ص) در منی به سر می‌بردیم،سورهٔ «مرسلات» نازل شد و رسول خدا(ص) بلافاصله به قرائت آن پرداخت و من در حالی که زبان مبارکشان به قرائت آن سوره تر و تازه بود،آن سوره را از دهان مبارکشان تلقّی کردم و یاد گرفتم.۳۰
ثانیاً:آغاز و انجام نبوت و رسالت پیامبر(ص) منوط به اقراء آیات نازل شده بر مردم بوده است:و قراناً فرقناه لتقرأه علی الناس علی مکث و نزّلناه تنزیلا.(اسراء،۱۷/۱۰۶)
از این رو،در اوایل دورهٔ رسالت،پیامبر(ص) در جهت ابلاغ و اسماع آیات قرآن، بر فراز مکانی بلند بر کوه صفا که مشرف بر محل اجتماع مردم مکه و نقطه پر تردد و محل عبور و مرور کاروان‌ها و مسافران و اهالی مکه بود،می ایستاد و با ندای جاوید «الله اکبر» توجه همگان را جلب کرده،با صدای رسا و شیوا،شمرده شمرده به قرائت آیات و سوره‌های نازل شده می پرداخت و این مکان،میعاد پیامبر(ص) در جهت اقراء و قرائت آیات قرآن بود.۳۱
ولی با افزایش سخت‌گیری و ممانعت مشرکان، مسلمانان در نزدیک‌ترین نقطه به این مکان،یعنی در منزل ارقم بن ارقم(م ۵۵هـ.ق) گرد هم می آمدندو حضرت در جمع آنان به آموزش قرآن می‌پرداخت؛به طوری که بسیاری از جوانان،مردان و زنان،همچون عمّار یاسر،صهیب رومی و مصعب بن عمیر در آن جا به جمع مسلمانان و قرآن آموزان پیوستند و از همین جا، هسته‌های اولیه تعلیم و تعلّم قرآن در مکّه به صورت مخفیانه شکل گرفت.۳۲
به طور کلّی،پیامبر(ص) آن قدر بر اقراء و قرائت پیوسته آیات و سوره‌های قرآن اهتمام می‌ورزید که گویی آن حضرت همواره در حال اقراء و آموزش قرآن بر فرد یا جمعی از مسلمانان بود؛چنان که حضرت علی(ع) می‌فرماید:
کان رسول الله (ص) یقرئنا القرآن علی کل حال.۳۳
هر یک از قرآن آموزان نیز هر چند آیه یا سوره‌ای که فرا می گرفت،معلم همان آیات و سوره‌ها می‌شد و آن را به دیگری ابلاغ و اقراء می‌کرد،به طوری که هر مسلمانی همزمان هم معلّم قرآن بود و هم متعلّم آن و این بزرگ‌ترین معیار فضیلت هر مسلمانی نزد خدا و رسول او محسوب می‌شد:
خیرکم من تعلّم القرآن و علّمه.۳۴
یا فرموده‌اند:
خیرکم من قرأ القرآن و اقرأه.۳۵
زیاد بن لبید می‌گوید:
ما قرآن را فرا می‌گیریم و می‌خوانیم و آن را به زنان و فرزندان خویش اقراء می‌کنیم و به همین ترتیب،فرزندان ما آن را به فرزندان خود اقرأ می کنند.۳۶
یکی از کانون‌های مهم و اصلی ترویج و تثبیت آموزش قرائت قرآن کریم در زمان پیامبر،که مورد توجّه ایشان نیز بود،مسجد بود؛زیرا با اقامهٔ نمازهای جماعت، جمعه و عیدین،اکثر مسلمانان دست کم در طول هر شبانه‌روز، پنج نوبت در مسجد گرد می‌آمدند و آیات و سوره‌های فراوانی را استماع و قرائت می‌کردند؛و بعد از اقامهٔ نماز یا در فرصت‌های دیگر،به گروه‌های کوچک تر تقسیم می‌شدند و به صورت حلقه‌ای می‌نشستند و به آموزش و یادگیری،و مقارئه و مدارسه قرآن مشغول می شدند؛۳۷ به عنوان نمونه می‌توان به سخنان منقول از صحابهٔ پیامبر(ص) در این مورد اشاره نمود:
۱٫انس بن مالک می‌گوید:
انّما کانوا اذا صلّوا الغداه قعدوا حلقاً حلقاً یقرؤون القرآن.۳۸
۲٫ عقبه بن عامرنیز می‌گوید:
نحن و فی المسجد نتدارس القرآن.۳۹
۳٫ جابر بن عبدالله انصاری نیز می‌گوید:
خرج علینا رسول الله(ص) و نحن نقرؤ القرآن و فینا الاُعجمی و الأعرابی، فاستمع،فقال صلی الله علیه و آله:اقروؤا فکلّ حسن.۴۰؛مشغول قرائت قرآن بودیم ـ در حالی که در جمع ما عرب و غیر عرب در کنار هم قرار داشتند ـ که رسول خدا (ص) بر ما وارد شد و به قرائت ما گوش داد؛سپس فرمود:به قرائت خود ادامه دهید که قرائت همهٔ شما،نیک و قابل ستایش است.

نتیجه با توجه به محتوای مقاله و آموزش آسان قرآن ،می‌توان دستاوردها و نتایج ذیل را ارائه داد:

۱٫ به طور کلی، از یک سو، ابلاغ تدریجی آیات و سوره‌های قرآن در موقعّیت‌های گوناگون و تنوّع آن از لحاظ کمیت و موضوع و هماهنگی و انسجام،و ارتباط و تناسب درونی آیات قرآن بایکدیگر و با نیازهای قرآن آموزان و از سوی دیگر آموزش قرائت قرآن با روش‌های مذکور در مقاله و از همه مهم‌تر اقراء و قرائت پیوسته و مکرر آیات قرآن در منظر مردم و اهتمام و تدابیر حکیمانه پیامبر(ص) در ترویج آن شیوه‌ها جهت آموزش قرائت قرآن و در جهت ایجادنظام و محیط آموزشی آسان و روان بر اساس اصل همکاری و همیاری،سبب می‌شود که افراد بیشتری در زمان‌های متناوب در معرض شنیدن آیات قرآن قرار‌گیرند، هر قرآن آموزی با مجهّز شدن به شناخت و انگیزه‌های لازم و به فراخور خویش در حال یادگیری و تکرار قرائت قرآن و کاربرد آن در صحنه‌های مختلف زندگی و تعلیم و اقراء آن به دیگران می‌باشد.به بیانی دیگر،نزول تدریجی و ارتباط گسترده و عمیق تعالیم قرآن با زندگی فردی و اجتماعی قرآن آموزان و حضور فعّال و خلّاق پیامبر(ص) در متن زندگی قرآن آموزان (مردم) و همیاری و همراهی با آنان در حلّ مشکلات و مسائل مختلف زندگی بر اساس آموزه‌های قرآن، آن چنان قرآن آموزان را فعّالانه با آیات نازل شده و موقعیت‌های یادگیری،درگیر و رو به رو می‌نمود که می‌توان گفت هر مسلمانی به طور فعال در صحنه یادگیری و ترویج قرآن شرکت داشت.

۲٫ یکی از مهم‌ترین وجوه تأکید پیامبر(ص) بر حضور مسلمانان در نماز جماعت، پیمان برادری،و بسط روحیهٔ شورا و تعاون، در جهت افزایش سطح ارتباطات قرآن آموزان با معلّمان و با یکدیگر و بالا بردن میزان مشارکت آنان در جهت ترویج و تثبیت قرآن بوده است.

۳٫ اقراء و قرائت پیوستهٔ پیامبر(ص) آن چنان حکیمانه صورت می‌پذیرفت که نه تنها در آن هیچ شائبهٔ تحمیل و اجبار دیده نمی‌شد،بلکه همواره انگیزهٔ قرآن آموزان و نو مسلمانان را برفراگیری هر چه بیشتر قرآن و قرائت و اقراء مداوم آن می‌افزود و شیو‌ه‌های ترغیب خالصانه به سوی یادگیری و ترویج قرائت قرآن و آسان سازی آموزش این کلام آسمانی،هر چه بهتر و بیشتر تقویت می‌گردید و از این که موجب یکنواختی و معمولی جلوه‌گر شدن قرآن برای قرآن آموزان و دلزدگی آنان گردد، جلوگیری می شد.این بدان معناست که پیامبر(ص) عملاً مواظب حفظ عظمت،عزّت،کرامت و مجد قرآن و ابلاغ مبین آن و رسول الله بودن خودشان بودند، که این امر با مراجعه به سیرهٔ تبلیغی خاتم پیغمبران به عنوان اسوهٔ حسنه کاملاً هویداست.

۴٫با اهتمام و تدابیر حکیمانه پیامبر(ص) و شرکت فعالانه همهٔ قرآن آموزان در امر تعلیم و تعلّم، آن چنان فضا و محیط قرآنی فراهم آمد که آوای قرآن از سوی هر مسلمانی و از هر مکانی و در هر زمانی، از منازل۴۱،مساجد،در نمازهای جماعت ،جمعه۴۲ و نافله‌ها،در خطبه‌ها،در سفر و حضر،در دل شب۴۳،در میدان جنگ و صحنهٔ دفاع۴۴، در گفت و گوهای روزمره، در جلسات، اجتماعات و مدارس بلند بود و به گوش می‌رسید، به طوری که ذکر و زمزمهٔ اصلی زبان مردم،آیات و سوره‌های قرآن بود.

۵٫به طور کلّی، این نکته نیز قابل ذکر است که ما با دو شیوهٔ قرآن آموزی به طور مداوم رو به رو هستیم:قرآن آموزی طبیعی و قرآن آموزی هدایت شده.
در مورد اوّل؛قرآن آموز بدون هیچ گونه آموزش عمدی و مستقیم،قرآن را به طور طبیعی و از راه ارتباط‌های عادی و اجتماعی فرا می‌گیرد،به این ترتیب که قرآن آموز در یک جامعه و محیط قرآنی به سر می‌برد که اعضای آن در اکثر اوقات مشغول به اقراء و قرائت قرآن و کاربرد آن در صحنه‌های مختلف زندگی هستند.بدین سان قرآن آموز به تدریج به علت قرار گرفتن در معرض داده‌های زبان قرآن که همواره در منظر و مسمع اوست،قرآن را یاد می‌گیرد و بر قرائت و کاربرد آن توانا می‌شود.
در نوع دوّم،از طریق آموزش منظّم و هدایت شده قرآن را فرا می‌گیرد، بدین گونه که معلم (مقری)، آموزش قرآن را با حزب مفصل۴۵ و از سورهٔ ناس آغاز می‌کند،و قرآن آموز به تدریج این سوره‌ها را یکی پس از دیگری فرا می‌گیرد و با مقارئه و مدارسه و عرضه قرائت خود بر معلم، آموخته‌های خود را تثبیت می‌نماید.تا آن جا که به عنوان نمونه ابن عباس می‌گوید:«در هنگام رحلت پیامبر اکرم(ص) ده ساله بودم و حزب مفصل را کاملاً فرا گرفته بودم».۴۶

۶٫پیامبر اکرم(ص) با ترویج و همگانی ساختن قرائت قرآن کریم، محیط جامعهٔ اسلامی را به فضایی امن و آرام و روان و قابل انعطاف در برابر ویژگی‌های مختلف انسان‌ها و مطابق با فطرت و سلایق گوناگون مبدل ساخت و روحیه‌های اضطراب، تشویق و دلهره‌انگیزی و سخت‌گیری‌های پیوسته در مسیر ترویج قرائت قرآن را از بین برد و با ایجاد روابط مثبت و سازنده بین مقری و مستقری(معلم و متعلم قرآن) زمینه را برای ترغیب همهٔ نسل‌ها به تلاش در آموزش قرائت قرآن و قرائت پیوسته این کلام الهی فراهم نمود و با تدوین اساس نامه‌ای اخلاقی در حفظ و رعایت احترام به قرآن و سعی در کاربرد همیشگی آن در شؤونات اجتماعی و زندگانی، به حق قرآن کریم را به صحنه زندگی انسان‌ها برای همهٔ لحظات وارد نمود.۴۷
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

آموزش قرآن

منابع استفاده شده آموزش قرآن

۱٫ ر.ک:لسانی فشارکی، محمد علی و دیگران،گزارش نهایی طرح پژوهشی آموزش زبان قرآن/ ۶۰۰۶۰۱، تهران، بنیاد تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع)، خرداد ۱۳۷۹ هـ.ش.
۲٫رک:فصلنامه مشکوه،مشهد،بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی،تابستان۱۳۸۴هـ.ش، ش ۸۷ / ۴۳ ـ ۴۶٫
۳٫ آن‌جا‌که‌می‌فرماید:«سنقرئک‌فلاتنسی».(سوره‌اعلی/۶)؛ «فإذا قرأناه فاتّبع قرآنه».(سوره قیامه/۱۹)
۴٫انصات به معنای سکوت است.
۵٫خوش منش،ابوالفضل، تحقیقی در ابعاد مسأله حمل قرآن کریم، فصل دوم،تهران، دانشگاه امام صادق(ع) ۱۳۷۸ هـ.ش.
۶٫ر.ک:همان،فصل دوم.
۷٫المستدرک علی الصحیحین،۲/۶۶٫
۸٫و نیز بنگرید به:سوره اعراف/آیه ۱۰۰؛سورهٔ لقمان/ آیه ۷۵ و سورهٔ فصّلت/آیه ۵۳٫
۹٫بحارالانوار،۵۹/۳۰۹٫
۱۰٫وسائل الشیعه،۴/۸۲۵٫
۱۱٫کنزالعمّال،۱/۵۱۲، ح ۲۲۷۶٫
۱۲٫سوره شعرا/آیه ۱۹۵؛سوره نحل/آیهٔ ۱۰۳٫
۱۳٫ر.ک:و ان پاسل و دی گر یو،جایگاه زبان گفتاری و زبان نوشتاری در آموزش زبان،ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم،(نه مقاله) / ۱۷۹۱۸۲، مشهد،آستان قدس رضوی،خرداد ۱۳۶۴ هـ.ش.
۱۴٫ر.ک:همان/۲۰۲ ـ ۲۰۳٫
۱۵٫رک:دو کمپ، دیوید، زبان شناسی و آموزش زبان‌های بیگانه، ترجمه حسین مریدی،(هفت مقاله)/۷۴ ـ ۷۶٫
۱۶٫کنزالعمّال،۱/۵۱۶، ح ۲۳۰۲٫
۱۷٫ کافی،۲/۶۱۳٫
۱۸٫فصلنامه مشکوه،ش ۸۷/۴۶ ـ ۴۷٫
۱۹٫قرطبی،محمد بن احمد، التذکار فی افضل الذکار / ۱۲۰۱۲۳،چاپ سوم، بیروت،دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۸ هـ.ق.
۲۰٫ همان/ ۱۲۱٫
۲۱٫مستدرک الوسائل،۴/۲۷۸٫
۲۲٫صحیح مسلم،۲/۱۳۵۹٫
۲۳٫ر.ک:طبری، محمد بن جریر،جامع البیان عن تأویل آی القرآن ،۱۶/۱۲۴،بیروت، داراحیاء التراث العربی،۱۴۲۱ هـ.ق.
۲۴٫زبان شناسان نیز بر این باورند که تمام قصورات ما در مورد «صحیح و غلط» بودن زبان، نه تنها نادرست و بیهوده است، بلکه به طور قطع مضرّ است و چه خوب است ما از قید آنها رهایی یابیم.(ر.ک:آ.هال، رابرت؛زبان و زبان شناسی،ترجمه محمد رضا باطنی/ ۳۰ ـ ۳۱،چاپ دوم،تهران،انتشارات امیرکبیر،۱۳۶۳ هـ .ش.
۵٫ کنز العمال، ۱ / ۵۱۳، ح ۲۲۸۲ و ۲۲۸۳٫
۲۶٫ همان،ح ۲۲۸۴٫
۲۷٫ نسائی، احمد بن شعیب؛سنن،بیروت ، ۱۵۳/۲،دارالفکر، ۱۳۴۸هـ.ق.اگر چه تا کنون در رد و قبول روایات احرف سبعه و مراد از آنها،اختلاف نظرهایی عمیق میان پژوهشگران وجود داشته و دارد، ولی اگر زمینه‌ها و شرایط صدور این روایات از نو بازبینی و تحلیل شود،می‌تواند بسیاری از سوء برداشت‌ها را تصحیح کند و جایگاه مهم خود را در مسائلی همچون زبان قرآن و آموزش وترویج قرائت آن باز یابد.
۲۸٫رک:فصلنامه مشکوه، ش ۸۷ / ۵۰ ـ ۵۳٫
۲۹٫به عنوان نمونه ر.ک:صحیح بخاری(الجامع الصحیح)،بشرح الکرمانی، ۳۷/۱۹۳۸، چاپ دوم، بیروت،داراحیاءالتراث العربی،۱۴۰۱هـ.ق؛ بحارالانوار،۲۱۶/۹۲٫
۳۰٫ر.ک:صحیح بخاری، ۱۸/۱۷۶ ـ ۱۷۷٫
۳۱٫رک:بحارالانوار، ۱۸ / ۲۰۴،۲۴۱ و ۲۴۳٫
۳۲٫ر.ک:السیره النبویه؛ابن هشام، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری،۳۷۱/۱،چاپ پنجم، بیروت، دارالکتب العربی،۱۴۱۶ هـ.ق، و پاورقی ص ۲۹۳٫
۳۳٫سنن ترمذی،۱ / ۹۸؛مسند احمد بن حنبل،۲ / ۵۱، ۲۵۶٫
۳۴٫وسائل الشیعه،۴ / ۸۲۵٫
۳۵٫کنز العمّال،۱ / ۵۲۵، ح ۲۳۵۴٫
۳۶٫سنن ابن ماجه، ۲ / ۱۳۴۴؛سنن ترمذی،۴ / ۱۳۹٫
۳۷٫ر.ک:فصلنامه مشکوه، ش ۸۷ / ۵۶ ـ ۵۹٫
۳۸٫ کتّانی، عبدالحی؛نظام الحکومه النّبویه، بیروت،دارالعربی،۲ / ۲۱۷٫
۳۹٫سخاوی،علی بن محمد؛جمال القرّاء و کمال الاقراء،۱ / ۲۷۰٫
۴۰٫سنن ابی داود،۱ / ۲۲۰٫
۴۱٫به عنوان نمونه روایت شده است که روزی پیامبر(ص)در انتظار آمدن عایشه بود.هنگامی که به خانه رسید،پیامبر علت تأخیر او را جویا شد.عایشه گفت:قرآن خواندن مردی را گوش می دادم که آوایی خوش‌تر از آن نشنیده‌ام.پیامبر(ص) برخاست و آن را استماع فرمود.در برگشت فرمود:این صدای سالم، بندهٔ ‌آزاد شدهٔ‌‌ ابو حذیفه است.[رک:رامیار،محمود؛تاریخ قرآن/ ۲۳۳،چاپ دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۲ هـ.ش].
۴۲٫در روایتی آمده که جابر بن سمره می‌گوید:«کانت للنّبی(ص) خطبتان یجلس بینهما،یقرأ القرآن و یذکّر الناس».(صحیح مسلم،۲ / ۵۸۹).
۴۳٫خداوند سبحان این مسأله (خواندن قرآن در دل شب توسط پیامبر(ص) را در قرآن کریم این گونه گزارش می‌کند: انّ ربک یعلم انّک تقوم و ادنی من ثلثی الّلیل و نصفه و ثلثه و طائفه من الذین معک و….(سوره مزمل، آیهٔ آخر).
۴۴٫پیامبر در میدان جنگ،آیات قرآن را در برابر مشرکان با صدای بلند می‌خواند و هنگام فرستادن سربازان به سریه‌ها در جهت دفاع می‌فرمود:«سیروا بسم الله و بالله و فی سبیل الله و علی مله رسول الله،…»(جهت مطالعه تفصیلی این موضوعات رک:رامیار، محمود؛تاریخ قرآن/۲۲۴ ـ ۲۲۵؛کلینی، فروع کافی، ۵/۲۷).
۴۵٫مطابق تعلیم پیامبر(ص) قرآن به هفت حزب تقریباً مساوی تقسیم می‌شود که حزب هفتم شامل ۶۵ سوره از «ق» تا «ناس» به حزب مفصّل نامگذاری شده است.(ر.ک:شیبانی،نهج البیان،۲۳/۱؛حجتی، سید محمد باقر،پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، چاپ پانزدهم/۱۰۲ ـ ۱۰۳).
۴۶٫صحیح بخاری،۱۹/۳۷؛مسند،احمد بن حنبل،۴/۷۷ و ۲۰۶٫
۴۷٫ر.ک:گزارش نهایی طرح پژوهشی آموزش زبان قرآن،لسانی فشارکی،محمد/ ۹۳ ـ ۱۰۰٫

مقالات قرآن کریم

آموزش قرآن در مکتب امام علی (ع)

نویسنده: باقری، میکائیل؛ رستمی، محمد حسن؛

پژوهش های نهج البلاغه زمستان ۱۳۹۲ – شماره ۳۹ علمی-پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (‎۱۸ صفحه – از ۱۳۳ تا ۱۵۰ )

چکیده:

قرآن سرچشمه معارف الهی است و در تربیت دینی جایگاهی عظیم دارد. لازمه بهره‌مندی اکمل از این فیض لایتناهی؛ تعلیم و یادگیری آن، تلاوت، فهم، تدبر و عمل به آیات نورانی آن است. نهج‌البلاغه، ضمن پرداختن به اهمیت، فضیلت و پاداش تعلیم آموزش و یادگیری قرآن را در سنین کودکی مورد تاکید قرار داده و در برخی موارد هشدارهایی داده است که نتیجه تعلیم ناقص قرآن در سنین کودکی و نوجوانی است. گرچه سن آغاز آموزش قرآن به صراحت مشخص نشده‌است. اما بررسی سخنان امام؛ و نیز روایات منقول از پیامبراکرم(ص)، نشان از تاکید بر آموزش قرآن؛ به‌صوّرّت رسمّی و مستقیم، از ۷ تا ۱۴ سالگی داشته‌است. در ۷ سال سوم نیز کاربست آن‌ را در میدان عمل باید مهیا شود تا در این دوره قرآن با گوشت و خون جوان آمیخته شود. با کاوش مفهوم تعلیم قرآن و شرایط و لوازم آن در کلام امام علی علیه السلام الزامات تعلیم کامل و موفق قرآن احصا و تبیین می‌شود.

کلیدواژه های آموزش قرآن :

قرائت قرآن ، قرآن کریم ، آموزش قرآن

آموزش حفظ و روخوانی آسان قرآن

آگهی های ویژه

طراحی سایت در شاهین ویلا | شرکت طراحی وب سایت در شاهین ویلا | طراحی سایت ارزان

طراحی سایت در شاهین ویلا شرکت طراحی سایت رایاس “یاسین سپند رایان” شرکت طراحی وب سایت | طراحی سایت ارزان در شاهین ویلا کرج طراحی سایت شاهین ویلا ، طراحی وب سایت شاهین ویلا ، طراحی سایت در شاهین ویلا ، طراحی سایت فروشگاهی ، طراحی سایت حرفه ای ، طراح سایت در شاهین ویلا […]

خرید و فروش و قیمت باغ ، ویلا ، زمین ، ملک ، باغچه در ساوجبلاغ رامجین ۰۹۱۲۸۷۵۱۸۱۰

خرید و فروش باغ رامجین خرید و فروش باغچه | خرید و فروش زمین | خرید و فروش ویلا و ملک در ساوجبلاغ شماره تماس مشاور املاک و خرید و […]

خرید و فروش ملک زمین ویلا باغ در سهیلیه|بهترین مشاور املاک در سهیلیه و رامجین

خرید و فروش ملک در سهیلیه مشاور املاک در سهیلیه مهارتهایی که شما به آن نیاز دارید تا یک مشاور املاک مبتدى را از یک مشاور املاک حرفه اى تشخیص دهید شماره تماس: ۰۹۱۹۰۲۶۵۷۷۶ هزاران نفر از مشاوران املاک هستند که به خرید و فروش باغ و خرید و فروش ملک و فروش خانه و […]

خرید و فروش زمین در رامجین| خرید و فروش باغ در رامجین | فروش زمین باغی در متراژهای مختلف ۵۰۰ متر و ۱۰۰۰ متر و ۱۵۰۰متر و ۲۰۰۰ متر و بیشتر

خرید و فروش زمین در رامجین| خرید و فروش باغ در رامجین فروش زمین باغی در متراژهای مختلف ۵۰۰ متر، ۱۰۰۰ متر، ۱۵۰۰متر، ۲۰۰۰ متر، ۲۵۰۰ متر، ۳۰۰۰متر و غیره در موقعیت های عالی فروش زمین در سهیلیه رامجین فروش زمین ارزان و قیمت مناسب دارای سهمیه آب چاه برای هر قطعه مجزا خرید و […]

مشاور املاک در سهیلیه

مشاور املاک در سهیلیه مهارتهایی که شما به آن نیاز دارید تا یک مشاور املاک مبتدى را از یک مشاور املاک حرفه اى تشخیص دهید شماره تماس: ۰۹۱۹۰۲۶۵۷۷۶ هزاران نفر از مشاوران املاک هستند که به خرید و فروش باغ و خرید و فروش ملک و فروش خانه و املاک تجاری برای مشتریانشان می پردازند. […]

پیمانکاری و مشاوره ساخت در رامجین

پیمانکاری و مشاوره ساخت در رامجین مشاوره و پیمانکاری در فضاسازی باغ و ساخت ویلا و غیره توسط نیروی متخصص در این حرفه. کافیست به ما اطمینان کنید آدرس پیمانکاری و مشاوره ساخت : رامجین شماره تماس :۰۹۱۹۰۲۶۵۷۷۶

آموزشگاه و فروشگاه هنری و صنایع دستی کاشانه آفرینش نارون در کرج ۰۹۱۹۸۶۰۴۷۴۲

داکت اسپلیت آیسن در کرج ۰۹۱۲۳۶۳۸۷۷۱- ۰۹۱۲۷۶۸۵۹۵۴ | آیسن تهویه (AYSEN Air Conditioning) AST | خرید و فروش و قیمت و نصب داکت اسپلیت آیسن تهویه در کرج و مهرشهر ، مهرویلا ، گوهردشت ، فردیس ، عظیمیه ، جهانشهر

داکت اسپلیت آیسن در کرج داکت اسپیلت آیسن خرید و فروش و قیمت داکت اسپلیت آیسن تهویه (AYSEN Air Conditioning) AST در کرج خرید و فروش داکت اسپلیت آیسن تهویه در کرج | داکت اسپیلت یا داکت اسپلیت آیسن تهویه | فروشگاه و نمایندگی سیستم های سرمایشی و گرمایشی داکت اسپیلت آیسن تهویه در کرج […]

نظافت استخر | جاروی استخر | نگهداری استخر | مناطق استان البرز ، کرج ، تهران ، ساوجبلاغ ، کردان ، چهارباغ ، سنقرآباد

نظافت استخر | جاروی استخر | نگهداری استخر نظافت استخر چیست و چگونه صورت میگیرد؟ همانطور که میدانیم امروزه استفاده از استخرها برای تمامی مردم جالب شده و استفاده از استخرهای خانگی و عمومی به حد نصاب رسیده است. چه بسا اینکه مردم ترجیح میدهند در استخرهای خصوصی باغ یا ویلاهای خود شنا کنند و […]

آموزش حفظ قرآن|آموزش روخوانی و روانخوانی و تندخوانی قرآن|آموزش قرآن در استان البرز و کرج|بهترین استاد قرآن در استان البرز و کرج|آموزش آنلاین و مجازی و غیر حضوری قرآن|آموزش تجوید آموزش حفظ و تجوید و روخوانی و روانخوانی و تندخوانی قرآن با روشهای تکنیکی و راحت و آسان توسط اساتید مجرب تلفن یا شماره […]

مصالح فروشی حمزه زاده در رامجین

مصالح فروشی حمزه زاده در رامجین مصالح ساختمانی حمزه زاده در رامجین، سهیلیه، عرب آباد و سنقر آباد ارائه دهنده انواع مصالح ساختمانی و خدمات ساختمانی مشاوره و راهنمایی توسط نیروی مجرب در این حرفه. فروش انواع بتن و اجر،فلزات ساختمانی و آهن،شیشه،سرامیک،سیمان و سایر مصالح آدرس:کرج، ساوجبلاغ، سهیلیه، چهارباغ، رامجین شماره تماس:۰۹۳۶۱۳۳۱۸۴۸ […]

خرید و فروش باغ|خرید و فروش باغچه|خرید و فروش زمین|خرید و فروش ویلا و ملک در ساوجبلاغ

خرید و فروش باغ|خرید و فروش باغچه|خرید و فروش زمین|خرید و فروش ویلا و ملک در ساوجبلاغ شماره تماس: ۰۹۱۹۰۲۶۵۷۷۶ خرید و فروش زمین در رامجین| خرید و فروش باغ در رامجین فروش زمین باغی در متراژهای مختلف ۵۰۰ متر، ۱۰۰۰ متر، ۱۵۰۰متر، ۲۰۰۰ متر، ۲۵۰۰ متر، ۳۰۰۰متر و غیره در موقعیت های عالی […]

دبستان پسرانه سراج منیر در کرج| بهترین دبستان پسرانه در کرج | بهترین مدرسه پسرانه غیر دولتی

دبستان پسرانه غیر دولتی سراج منیر ناحیه ۳ کرج مدرسه پسرانه سراج منیر در کرج| دبستان قرآنی پسرانه در کرج| بهترین دبستان پسرانه درکرج تلفن تماس مدرسه پسرانه: ۰۲۶۳۴۳۰۹۴۱۱_۰۹۱۲۳۶۳۲۹۸۳ (مدیر)_۰۹۱۲۵۶۱۵۹۵۳ (معاون اموزشی) دبستان پسرانه سراج منیر با رویکرد قرآنی در کرج یکی از بهترین مدارس در کرج دبستان پسرانه سراج منیر می باشد؛ که […]

مدرسه قرآنی پسرانه سراج منیر در استان البرز| دبستان پسرانه در استان البرز| بهترین دبستان پسرانه در استان البرز

دبستان پسرانه غیر دولتی سراج منیر ناحیه ۳ کرج مدرسه قرآنی پسرانه سراج منیر در استان البرز| دبستان پسرانه در استان البرز| بهترین دبستان پسرانه در استان البرز مدرسه و پیش دبستان و دبستان پسرانه نمونه در استان البرز تلفن تماس مدرسه پسرانه: ۰۲۶۳۴۳۰۹۴۱۱_۰۹۱۲۳۶۳۲۹۸۳ (مدیر)_۰۹۱۲۵۶۱۵۹۵۳ (معاون اموزشی) دبستان پسرانه سراج منیر با رویکرد قرآنی در […]

خرید و فروش کپسول گاز مایع در سهیلیه

خرید و فروش کپسول گاز مایع در سهیلیه خرید و فروش و تعویض کپسول گاز مایع در رامجین انواع کپسول های گاز مایع در سایزهای مختلف و قیمت مناسب مهرگاز، پرسی گاز، فرگاز، بوتان، ارسا و … کپسول سایز کوچک، کپسول سایز متوسط و کپسول سایز بزرگ شماره تماس:۰۹۳۰۸۴۴۹۵۷۷ به دو گاز هیدروکربنی پروپان و […]

اجاره ابزارآلات در رامجین | اجاره و کرایه ابزار در سهیلیه و کردان و سنقرآباد و عرب آباد و چهارباغ

اجاره ابزارآلات در رامجین | اجاره و کرایه ابزار در سهیلیه و کردان و سنقرآباد و عرب آباد و چهارباغ فروشگاه ابزارآلات سفارش انواع لوله و اتصالات، انواع شیرآلات، رنگ و ابزارآلات ساختمانی و … انواع شیرآلات، لوله و اتصالات فروشگاه لوله، شیرآلات، رنگ و ابزارآلات ابزار برقی و شارژی: دریل دریل ستونی دریل چکشی […]

روانشناس در کرج ، بهترین روانشناس در کرج ، بهترین روانشناس در استان البرز ، روانشناس قرآنی در کرج ، مشاوره آنلاین با بهترین روانشناس در کرج ، روانشناس در گوهردشت ، روانشناس معروف در کرج ، روانشناس خوب در کرج ،بهترین روانشناس در کرج ، مشاوره تصویری ، مشاوره آنلاین سابقه تدریس در […]

ساخت استخر | پیمانکاری استخر | رامجین ، سهیلیه ، سنقرآباد ، عرب آباد ، چهارباغ ، ساوجبلاغ

ساخت استخر | پیمانکاری استخر | رامجین ، سهیلیه ، سنقرآباد ، عرب آباد ، چهارباغ ، ساوجبلاغ ساخت استخر چیست و چگونه صورت میگیرد؟ همانطور که میدانیم امروزه استفاده از استخرها برای تمامی مردم جالب شده و استفاده از استخرهای خانگی و عمومی به حد نصاب رسیده است. چه بسا اینکه مردم ترجیح میدهند در […]

مبل شویی در کرج | بهترین مبل شویی در منزل کرج | شستشوی مبل در منزل کرج | مبل شویی گلزار | بهترین مبل شویی

ساخت، طراحی و نصب کابینت در عظیمیه

ساخت، طراحی و نصب کابینت در عظیمیه تلفن یا شماره تماس: ۰۹۰۱۹۴۵۰۱۸۹ آدرس: عظیمیه طراحی اجرا ، ساخت ونصب انواع کابینت -کابینت منحنی -کابینت انزو -کابینت مدرن -کابینت کلاسیک -کابینت ممبران -کابینت نئو کلاسیک -کابینت های گلاس -کابینت وکیوم کابینت در عظیمیه قیمت کابینت

کافی شاپ در گوهردشت | بهترین کافی شاپ در گوهردشت | معروفترین کافی شاپ گوهردشت | کافی شاپ لاکچری در گوهردشت

کافی شاپ در گوهردشت بهترین کافی شاپ در گوهردشت | معروفترین کافی شاپ گوهردشت | کافی شاپ لاکچری در گوهردشت کافی شاپ در گوهردشت | کافی شاپ (coffee shop )، قهوه خانه ( coffee house )، کافه ( cafe ) به مکانهای نسبتا مشابهی گفته میشود که در وهله ی اول در آنها قهوه سرو […]

فست فود در گوهردشت | بهترین فست فود در گوهردشت | خوشمزه ترین فست فود گوهردشت | معرفی بهترین فست فود در گوهردشت

فست فود در گوهردشت | بهترین فست فود در گوهردشت | خوشمزه ترین فست فود گوهردشت | معرفی بهترین فست فود در گوهردشت بهترین فست فودهای گوهردشت ؛ تنوعی از محبوب‌ترین‌ طعم‌ها شکم گردی یکی از بهترین و جذاب ترین تفریحات است که هیچ وقت تکراری نمی شود و با پیدا کردن رستوران های […]

رستوران در گوهردشت | بهترین رستوران در گوهردشت | معروفترین رستوران گوهردشت | رستوران لاکچری در گوهردشت

رستوران در گوهردشت بهترین رستوران گوهردشت | معروفترین رستوران گوهردشت | باغ رستوران در گوهردشت | رستوران با موسیقی زنده در گوهردشت | رستوران لاکچری در گوهردشت رستوران یا غذاخوری (به فرانسوی: Restaurant) به نوعی یک موسسه یا واحد صنفی میباشد که در آن انواع خدمات اعم از خوراک و نوشیدنی ها ارائه میشود […]

رستوران در کرج| بهترین رستوران در کرج| معروفترین رستوران کرج| رستوران لاکچری در کرج

رستوران در کرج بهترین رستوران کرج| معروفترین رستوران کرج| باغ رستوران در کرج| رستوران با موسیقی زنده در کرج| رستوران لاکچری در کرج رستوران یا غذاخوری (به فرانسوی: Restaurant) به نوعی یک موسسه یا واحد صنفی میباشد که در آن انواع خدمات اعم از خوراک و نوشیدنی ها ارائه میشود و در همان صرف […]

کافی شاپ در کرج | بهترین کافی شاپ در کرج | معروف ترین کافی شاپ کرج

کافی شاپ در کرج بهترین کافی شاپ در کرج | معروف ترین کافی شاپ کرج | کافی شاپ لاکچری در کرج | بهترین کافی شاپ کرج کافی شاپ در کرج | کافی شاپ (coffee shop )، قهوه خانه ( coffee house )، کافه ( cafe ) به مکانهای نسبتا مشابهی گفته میشود که در وهله […]

فست فود در کرج | بهترین فست فود در کرج | خوشمزه ترین فست فود کرج

فست فود در کرج | بهترین فست فود در کرج | خوشمزه ترین فست فود کرج | معرفی بهترین فست فود در کرج بهترین فست فودهای کرج ؛ تنوعی از محبوب‌ترین‌ طعم‌ها شکم گردی یکی از بهترین و جذاب ترین تفریحات است که هیچ وقت تکراری نمی شود و با پیدا کردن رستوران های […]

دوربین مداربسته در کرج | فروش و نصب و تعمیر دوربین مدار بسته در کرج

دوربین مداربسته در کرج | فروش و نصب وتعمیر دوربین مداربسته در کرج تلفن یا شماره تماس دوربین مداربسته در کرج : ۰۹۳۳۵۳۵۲۸۰۸ – ۰۹۳۳۵۳۵۷۰۵۵ دوربین مداربسته در کرج نصب و فروش دوربین مدار بسته در کرج نصب دوربین مدار بسته اماکن در کرج فروش دوربین مداربسته تخفیف ۵ درصد روی تمامی قیمت ها SECURE YourLife […]

فروش و نصب و تعمیر دوربین مدار بسته در تهران | دوربین مداربسته در تهران

فروش و نصب و تعمیر دوربین مدار بسته در تهران| دوربین مداربسته در تهران تلفن یا شماره تماس: ۰۹۳۳۵۳۵۲۸۰۸ دوربین مداربسته در تهران نصب و فروش دوربین مدار بسته در تهران نصب دوربین مدار بسته اماکن در تهران فروش دوربین مداربسته تخفیف ۵ درصد روی تمامی قیمت ها SECURE YOURLIFE NETWORK SOLUTION PRICE LIST لیست […]

تشریفات مجالس در مهرشهر | ظروف کرایه مهرشهر کرج | اجاره میز و صندلی مراسم در مهرشهر | خدمات مجالس در مهرشهر

ظروف کرایه و خدمات مجالس و تشریفات مجالس | استان البرز ، سهیلیه ، سنقرآباد ، کردان ، زعفرانیه ، رامجین

ظروف کرایه و خدمات مجالس و تشریفات مجالس و کرایه صندلی | ظروف کرایه و خدمات مجالس و تشریفات مجالس و کرایه صندلی در سهیلیه ، سنقرآباد ، کردان ، رامجین رئیس تشریفات (Master of ceremonies) به میزبان و مجری مراسم های خاص گفته میشود. ظروف کرایه و خدمات مجالس و تشریفات مجالس و کرایه […]

فروش و نصب و تعمیر دوربین مدار بسته در سهیلیه| دوربین مداربسته در سهیلیه|دوربین در سهیلیه

فروش و نصب و تعمیر دوربین مدار بسته در سهیلیه| دوربین مداربسته در سهیلیه|دوربین در سهیلیه تلفن یا شماره تماس دوربین مدار بسته در جاده سهیلیه: ۰۹۳۳۵۳۵۲۸۰۸ دوربین مداربسته در سهیلیه نصب و فروش دوربین مدار بسته در سهیلیه نصب دوربین مدار بسته اماکن در جاده سهیلیه دوربین مداربسته تلفن یا شماره تماس دوربین مداربسته […]

نصب و راه اندازی شبکه در کرج | پشتیبانی شبکه در کرج | شبکه کردن در کرج

مهد کودک در شاهین ویلا | مهد

مهد کودک در رامجین آموزش قرآن آموزش نقاشی آموزش زبان آموزش سفالگری آموزش بازی و ریاضی آموزش حروف و اعداد کوکان شما قبل از رفتن به مدرسه نیاز به حضور در محیط های اجتماعی دارند. تا با آمادگی بیشتری در مدرسه حضور پیدا کنند. یک مهد کودک خوب این امکان را برای فرزندان دلبند شما […]

تشریفات مجالس در کرج | خدمات مجالس در کرج | ظروف کرایه در کرج

تشریفات مجالس در کیانمهر | تشریفات مجالس یزدان در کیانمهر | خدمات مجالس در کیانمهر | ظروف کرایه در کیانمهر کرج

تشریفات مجالس در درختی | خدمات مجالس در درختی | ظروف کرایه در درختی

تشریفات مجالس در مهرویلا | خدمات مجالس در مهرویلا | ظروف کرایه در مهرویلا

بهترین تشریفات مجالس در گوهردشت | بهترین خدمات مجالس در رجائی شهر | بهترین ظروف کرایه گوهردشت کرج

مهد کودک در قلم | بهترین مهد کودک در قلم �

خدمات مجالس در مهرشهر | کرایه ظروف در مهرشهر | تشریفات مجالس در مهرشهر

نمایشگاه ماشین در کرج | نمایشگاه اتومبیل در کرج | اتو گالری کرج | خرید و فروش خودرو | بهترین نمایشگاه ماشین در کرج

مبل شویی در شهر جدید هشتگرد | بهترین مبلشویی شهرجدید هشتگرد

گروه دف نوازی بانوان در تهران | گروه دف نوازی در تهران | مولودی خوانی با دف | گروه دف نوازی |

سئو سایت در کرج (۱۰۰٪ تضمینی )❤️ بهترین شرکت سئو سایت seo در کرج | بهینه سازی سایت در کرج

فست فود در عظیمیه | بهترین فست فود در عظیمیه | فست فود یو همبرگر واقعی | بهترین همبرگر در عظیمیه

خرید و فروش خودرو در کرج | قیمت خودرو | قیمت ماشین | خرید و فروش ( ساینا ، کوئیک ، تیبا ، دنا ، دنا پلاس ، پژو ۲۰۶ ، پژو ۲۰۷ ، پژو ۴۰۵ ، پژو پارس ، پراید )

باشگاه در شاهین ویلا | باشگاه ورزشی و بدنسازی آترینا بانوان و آقایان در شاهین ویلا | بهترین باشگاه در شاهین ویلا | باشگاه مجهز در شاهین ویلا

فینگرفود در مهرشهر | بهترین فینگرفود در مهرشهر کرج

فینگرفود در مهرشهر فینگرفود در مهرشهر ، مطلوبیت خوراک ارائه‌ شده، چیدمان مناسب، تمیزی، قیمت فینگرفودها و … می‌تواند در انتخاب شما نقش مهم داشته باشد. بهترین فینگرفود در مهرشهر با انتخاب بهترین فینگرفود در مهرشهر لذت خوردن طعم های خوشمزه را به خود و عزیزانتان هدیه دهید. کیفیت و قیمت مناسب و تمیزی اولویت […]

خرید و فروش خودرو در مهرشهر | قیمت خودرو در مهرشهر | نمایشگاه ماشین در مهرشهر | ۰۹۱۲۶۶۳۰۷۷۴

خرید و فروش خودرو در عظیمیه | قیمت خودرو در عظیمیه | نمایشگاه ماشین در عظیمیه | ۰۹۱۲۶۶۳۰۷۷۴

فینگرفود در کرج | خرید فینگرفود کرج | سفارش فینگر فود در کرج |۰۹۳۳۵۳۵۲۸۰۸

اجاره ابزار در منطقه یک تهران | کرایه ابزار در منطقه ۱ تهران | اجاره ابزار در تجریش ، زعفرانیه ، سوهانک ، فرمانیه ، قیطریه ، نیاوران ، ولنجک

اجاره ابزار در منطقه یک تهران | کرایه ابزار در منطقه ۱ تهران اجاره ابزار در تجریش ، اجاره ابزار در زعفرانیه ، اجاره ابزار در سوهانک ، اجاره ابزار در فرمانیه ، اجاره ابزار در قیطریه ، اجاره ابزار در نیاوران ، اجاره ابزار در ولنجک کرایه ابزار در تجریش ، کرایه ابزار در […]

لیزر در شاهین ویلا | کلینیک تخصصی لیزر پوست و مو درماسنتر در شاهین ویلا | بهترین مرکز لیزر در شاهین ویلا | مرکز تخصصی لیزر درماسنتر

باغ تالار در سهیلیه کرج | بهترین باغ مراسم سهیلیه | مراسم در باغ سهیلیه | کرایه و اجاره مراسم در باغ تالار سهیلیه

آموزش نقاشی ناصربخت در شاهین ویلا | ۰۹۱۹۰۸۸۴۳۶۳| کلاس آموزش نقاشی رنگ روغن و طراحی شاهین ویلا

نصب و راه اندازی شبکه در تهران | ۰۹۰۲۶۰۷۸۲۶۵ | پشتیبانی شبکه در تهران | شبکه کردن در تهران | برنامه نویسی وب

مشاور املاک بهار در عباس آباد بزرگ در ساوجبلاغ سهیلیه کرج ۰۹۰۳۲۱۴۴۲۸۵ | خرید و فروش و قیمت ملک و زمین و باغ و باغچه و ویلا در عباس آباد بزرگ و کوچک کرج

مشاور املاک بهار در عباس آباد بزرگ و کوچک در ساوجبلاغ کرج خرید و فروش و قیمت ملک ، زمین ، باغ و ویلا در عباس آباد کرج | خرید و فروش و قیمت ملک ، زمین ، باغ و ویلا در عباس آباد کوچک | خرید و فروش و قیمت ملک ، زمین ، […]

فیشیال پوست در شاهین ویلا | فیشیال پوست در قلم

تشریفات مجالس در تهران | خدمات مجالس در تهران

گروه دف نوازی بانوان در تهران | گروه دف نوازی در تهران | ۰۹۰۱۹۴۵۰۱۸۹| مولودی خوانی با دف | گروه دف نوازی

کابینت در شهر جدید هشتگرد “مهستان” و هشتگرد | ساخت و طراحی و اجرا و نصب و تعمیر کابینت

کابینت سازی در مهرشهر | ساخت و طراحی و نصب و تعمیر کابینت

کابینت سازی در مهرشهر بهترین کابینت سازی در مهرشهر نصب کابینت سازی در مهرشهر ، طراحی کابینت سازی در مهرشهر ، ساخت کابینت در مهرشهر ، کابینت سازی در مهرشهر ، مغازه کابینت سازی در مهرشهر شماره تماس کابینت سازی در مهرشهر آقای امیری نیا : ۰۹۱۹۸۶۰۹۰۰۵ تعمیر کابینت در مهرشهر : تعمیر کابینت در […]

کابینت در مهرشهر | ساخت، طراحی و نصب و تعمیر کابینت مدرن

آموزش قرآن در کرج | آموزش روخوانی و روانخوانی و تندخوانی قرآن | آموزش حفظ قرآن در کرج | بهترین استاد قرآن در کرج | آموزش آنلاین و مجازی حفظ قرآن کرج | حفظ مجازی قرآن | کلاس مجازی حفظ قرآن

نوشته شده در آوریل 11, 2021به روز شده در جولای 12, 2023توسط adminدسته بندی ها:آموزش قرآن, استان البرز, کرج, کرج